بطورکلی به هر گونه ارتباط یا مکالمه‌ که حالت تهاجمی و خشونت‌آمیز داشته باشد، خشونت کلامی میگویند. برخی افراد نسبت به اطرافیان خود از جمله همکاران، برادر یا خواهر و حتی فرزندان خود خشونت کلامی دارند. رفتارهایی مانند توهین، فریاد زدن، نق زدن، انتقاد، تحقیر، تخریب، فحاشی و تهدید کردن در رده رفتارهای خشونت‌آمیز کلامی قرار میگیرند.

اکثر والدین می‌دانند که کتک زدن و تنبیه کودک باعث احساس بدبختی، ترس و آسیب روانی به او میشود. اما چنین نظری را درباره خشونت کلامی ندارند. توجه داشته باشید که آسیب های ناشی از خشونت کلامی در کودکی آثار بلندمدتی دارد، و در روان افراد بزرگسال به‌وضوح قابل مشاهده است.

تاثیر خشونت کلامی بر کودکان

عده ای از والدین معتقد هستند که علت این خشونت کلامی شان، رفتار خود کودک است. این نگرش تنها نوعی توجیه است، زیرا همانطور که کاملا مشخص است: کودک، کودک است و از آنجا که تجربه ای ندارد متوجع عاقبت کار خود نیست و هر رفتاری که از او سر میزند برگرفته از مشاهداتش است. 

• تغییر در رشد مغز

محیطی که کودک در آن زندگی می‌کند،‌تایین کننده چگونگی رشد مغز او است. اگر کودک در محیطی امن که در آن مورد توجه است رشد کند، ثبات هیجانی خواهد داشت و اگر در محیطی پرتنش، خشونت‌آمیز و ناخوشایند رشد کند، همواره تحت فشار و استرس خواهد بود.

تحقیقات سال ۲۰۱۱ نشان داد که بدرفتاری کلامی با کودکان باعث کوچک‌تر شدن ساختار هیپوکمپ و کاهش چین‌خوردگی‌های سطح مغز می‌شود. همچنین استرس ناشی از خشونت کلامی در دوران کودکی تعداد نورون‌ها را در هیپوکامپکاهش میدهد.

• کاهش اعتماد به نفس

سرزنش مکرر، فریاد زدن و تحقیر کردن اعتماد به نفس کودک را کاهش میدهد. اگر مدام به کودک بگویید که «در هیچ کاری خوب نیست»، کودک کم‌کم به این باور میرسد که فردی شکست‌خورده و ناتوان است. بدین ترتیب اعتماد به نفس خود را از دست داده و در مواجه با کارهای جدید تردید میکند. 

• خود کم بینی

در سال‌های اولیه کودک به دنبال درک این است که: او چه کسی است و چه جایگاهی در این جهان دارد؟ به همین خاطر، مدام در حال کشف و آزمایش است، اگر همواره کودک مورد اهانت و سرزش قرار گیرد، به این باور می‌رسد که که به اندازه کافی خوب نیست و حقیر و کم ارزش است. این طرز فکر، به مرور زمان، باعث به وجود آمدن تفکر خودکم‌بینی و احساس حقارت می‌شود.

• افزایش احتمال اعتیاد به مواد مخدر

طبق تحقیقات، کودکانی که در خانواده های پرتنش و آزارگر رشد می‌کنند تمایل بیشتری به مصرف مواد مخدر و الکل دارند. اگر کودکی برای مدتی طولانی مورد خشونت کلامی و انتقاد و قضاوت‌ بزرگ‌ترها قرار گیرد، در بزرگسالی برای فرار از درد این خشونت یا پنهان کردن آن، به مصرف مواد مخدر روی می آورد.

• افزایش احتمال افسردگی

سرزش و انتقاد مداوم باعث تشدید خودانتقادی در کودک ‌میشود. این امر باعث بروز ناامیدی در کودک شده و او به این باور برسد که دنیا ارزش زندگی کردن ندارد. این احساس و طرز فکر نیز  به‌سرعت تبدیل به افسردگی می‌شود، چیزی که در چند دهه گذشته به‌سرعت در حال افزایش است.

• تاثیر منفی روی سلامت جسمی

خشونت کلامی علاوه بر روان، بر سلامت جسمی کودکان نیز تاثیر منفی میگذارد. این امر به رفتارهای نادرست زیادی از جمله عدم توجه به بهداشت فردی، بریدن یا سوزاندن بدن، اختلالات خواب یا تغذیه بر اثر استرس یا ترس میشود. 

• تمایل به رفتارهای خشونت آمیز

مطالعات نشان داده است اکودکی که مورد خشونت کلامی قرار گرفته، در آینده رفتارهای خشونت‌آمیز از خود نشان میدهد زیرا این رفتارها در او درونی‌سازی می‌شود و بعدا آن‌ها را تقلید میکند. در نتیجه، در آینده نسبت به فرزندان خود از خشونت کلامی استفاده خواهد کرد و این چرخه معیوب ادامه پیدا کرده و به نسل‌های بعدی منتقل میشود.

در نحوه رفتار با کودک خود توجه داشته باشید،‌ تک تک کلمات و همچنین رفتارهای شما بر جسم و روح او تاثیر میگذارد. رفتار والدین در برابر کودک، بهترین وسیله برای آموزش صحیح به اوست.

برای تربیت کودک خود، باید صبر داشته باشید و یادتان باشد که او در حال سپری کردن دورانی است که قبلا هرگز نداشته اما شما این دوران را سپری کرده اید. توقع نداشته باشید که کودک مانند فردی بزرگسال عاقلانه و پخته رفتار کند.